Dzielnica Świętojańska jest to połać Głównego Miasta, w literaturze niemieckiej nazywana Nowym Miastem. Powstała około połowy XIV w. na przejętych od dominikanów podmokłych łąkach. Głównymi arteriami komunikacyjnymi na tym terenie były: ul. Szeroka, biegnąca od Targu Drzewnego do Motławy i ul. Grobla I-IV, poprowadzona na nasypie ziemnym ku nie istniejącej dziś Bramie Zamkowej. Do 1380 r. istniała już dzisiejsza sieć ulic, czynny był Targ Rybny nad Motławą. Na zachód od tego obszaru znajdowało się klasztorne osiedle dominikanów z placem targowym, ponad wiek wcześniej tętniące bujnym życiem gospodarczym.
Głównym obiektem szybko rozwijającej się dzielnicy stał się niebawem kościół św. Jana, poprzedzony prawdopodobnie wybudowaniem najpierw kaplicy dla miejscowej ludności. Dzisiejsza potężna świątynia budowana była stopniowo od drugiej połowy XIV w. do około 1465 r., kiedy ukończono wieżę i skonstruowano sklepienia. Pod koniec XVI w. ( i jeszcze w 1948 r.) musiano grzęznący w podmokłym gruncie kościół ratować przed runięciem potężnymi przyporami. Kościół jest budowlą halową o trzech nawach korpusu i prezbiterium oraz nawie poprzecznej. Obecnie mieści się w nim lapidarium – składnica rzeźb i kamiennych detali znalezionych podczas odgruzowywania ulic gdańskich. Zachował się w nim szczęśliwie ołtarz z lat 1599-1612 (uszkodzony w czasie kręcenia filmu „Kolumbowie rocznik 20”). 2 maja 1986 r. runął filar kościoła i część sklepienia.
Przy ul. Świętojańskiej, w sąsiedztwie kościoła zachował się jedyny na Głównym Mieście zespół zabytkowych kamieniczek. Niektóre, zdekapitalizowane, rozebrano, klika cenniejszych odremontowano. Do najciekawszych należy dom nr 19 z 1577 r., niegdyś siedziba Szkoły Świętojańskiej, w której od 1798 r. uczył Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, ostatni lektor języka polskiego w gdańskim Gimnazjum Akademickim, uczony przez Mickiewicza. Wyróżnia się także dom nr 49 z 1646 r., naprzeciw niego wznosi się kilka domów z XVII i XVIII w, kilka kamieniczek ocalało także przy sąsiedniej ul. Straganiarskiej.
Dalej na północ, przy ul. U. Furty, niegdyś w sąsiedztwie Bramy Zamkowej r. wznosi się zespół dawnego Szpitala św. Ducha. Kościół z XIV w. i budynek szpitala z 1647 r. strawił pożar w 1945 r. W odbudowanym gmachu kościelnym mieści się obecnie szkolna sala gimnastyczna zaś barokowy szpital z ciekawym portalem zaadoptowano na mieszkania. Do budynku tego przytyka jeden z odcinków dawnego pasa murów obronnych, otaczających Główne Miasto od północy. Zachowane fragmenty tego ciągu fortyfikacyjnego zabezpieczono jako trwałą ruinę.